“Caruso”, İtalyan şarkıcı-söz yazarı Lucio Dalla’nın 1986 yılında yazdığı bir şarkıdır. İtalyan tenor Enrico Caruso’ya ithaf edilmiştir.
Şarkının anlamı:
Şarkı, ölmek üzere olan bir adamın, çok sevdiği bir kızın gözlerine bakarken yaşadığı acıyı ve özlemleri anlatıyor. Şarkı sözleri, Caruso’nun hayatındaki insanlara ve yerlere çeşitli ince göndermeler içeriyor.
Lucio Dalla, İtalya’nın önde gelen gazetelerinden Corriere della Sera’ya verdiği röportajda şarkının kökenini ve anlamını anlattı.
Sahil kasabası Sorrento’ya uğradığında tesadüfen yıllar önce tenor Enrico Caruso’nun ölmeden kısa bir süre önce bir süre geçirdiği aynı odada bulunan Excelsior Vittoria oteli’nde kaldı. Sahipleri ona Caruso’nun son günlerini ve özellikle de genç kız öğrencilerinden birine olan tutkusunu anlattıktan sonra Dalla, şarkıyı yazmak için ilham aldı.
Caruso, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında en büyük ve en çok aranan şarkıcılardan biri olan, beğenilen bir İtalyan opera şarkıcısıydı. Ne yazık ki çok zor ve oldukça mutsuz bir hayat yaşadı, İtalyan opera binalarıyla pek çok zorluk ve sorun yaşadı, ancak Amerika Birleşik Devletleri’nde daha fazla şöhret ve başarı kazandı.
Caruso, Napoli’de fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Sık sık kadınlarla ilişkisi vardı ve sahne sanatlarında önde gelen evli kadınlarla, çoğu zaman kötü sonuçlanan birçok aşk ilişkisi yaşadı. En uzun ve en tutkulu aşkı evli olduğu ve iki oğlu olan Ada Giachetti ile olmuştur. Onu şoförleri için terk ettiğinde sona erdi. Ölmeden birkaç yıl önce, Lucio Dalla’nın “Caruso” şarkısında tanımladığı, kendisinden 20 yaş küçük Dorothy Park Benjamin adında bir kadınla tanıştı ve evlendi. Onunla Gloria adında bir kızı vardı.
Guardò negli occhi la ragazza, quegli occhi verdi come il mare
Kızın deniz yeşili gözlerine baktı.
Poi all’improvviso uscì una lacrima e lui credette di affogare
Ama sonra bir gözyaşı düştü ve boğulduğunu sandı
Sorrento, Napoli dilindeki adı olan “Surriento” olarak anılıyor. Bu, Caruso’nun sahil kasabasına ve buradaki Excelsior Vittoria Oteli’ne sık sık yaptığı ziyaretleri ifade eder.
Te voglio bene assaje
Seni çok seviyorum
ma tanto tanto bene sai
çok, çok, biliyorsun
è una catena ormai
Artık bir zincir
che scioglie il sangue dint’e vene sai…
damarlarımızdaki kanı eritiyor, biliyorsun…
Burada “zincir” bir çeviridir, ancak kastedilen bir zincirleme reaksiyondur – böyle bir aşk kanı eritir vb. Standart İtalyanca ve Napolice karışımı bir dille yazılan yukarıdaki nakaratın müziği ve sözleri, Rodolfo Falvo (müzik) ve Enzo Fusco (metin) tarafından 1930’da yayınlanan “Dicitencello vuje” adlı bir Napoli şarkısına dayanmaktadır. Operayı anımsatan bir üslupla Napoliten “romantizmlerinin” en iyi geleneği.
Bu nedenle bazı ilginç dilsel farklılıklar vardır. Kelimenin tam anlamıyla “Sana iyi dilekler dilerim” anlamına gelen “ti voglio bene” aynı kökten gelen ifade, standart İtalyanca’da genellikle romantik bir bağlamda kullanılmaz. Ancak Napoli dilinde “Te voglio bene assaje, ma tantu tanto bene saje”, “Seni çok seviyorum. Çok, çok, biliyorsun.” anlamına gelir. Standart İtalyanca’da “Ti amo” romantik aşk için kullanılırken, Napoli dilinde “te amo” tam tersi bir çağrışım taşır.
Psikolojik bir bakış açısına göre, romantik olmayan bir renge sahip kelimeler, “Ti voglio bene”, bir kişinin bir şeyle ilgili sahip olduğu duyguların, tutumların veya arzuların bilinçaltında burada ve şimdi Öteki’ye yansıtılması anlamına gelir.
2015 yılında, Dalla’nın ölümünün üçüncü yıldönümü vesilesiyle, Golden Gate Edizioni, Raffaele Lauro’nun “Caruso Şarkısı – Lucio Dalla ve Sorrento” adlı biyografik romanını yayımladı. Büyük sanatçının Sorrento ile bir yıllık bağı (1964’ten 2012’ye kadar) (“Sorrento ruhumun gerçek köşesidir”) ve başyapıtı “Caruso”nun gerçek ilham kaynağı. Aynı yazarın belgesel filmi “Lucio Dalla ve Sorrento – Ruhun Yerleri”, 7 Ağustos 2015’te Vico Equense’deki Sosyal Dünya Film Festivali 2015’te ulusal galada gösterildi.
Kaynak: https://en.wikipedia.org/wiki/Caruso_(song)